Tanca Boot is medewerker Cultuur bij Bronlaak-deSeizoenen. Zij organiseert daar elk jaar een cursus jaarfeesten voor bewoners die hierin geïnteresseerd zijn. Ook vormen bewoners een onlosmakelijk onderdeel van de jaarfeestengroep die het vieren van jaarfeesten op Bronlaak voorbereid. Door corona moest zij op zoek naar een aangepaste vorm binnen de nu geldende mogelijkheden. Tanca vertelt haar ervaringen.
Waarom bereiden jullie de jaarfeesten samen met bewoners voor?
“De inbreng van bewoners is zo vreselijk belangrijk! Ik had het idee, dat wat zij ervan vonden, wat zij wilden, niet altijd in jaarfeestengroep aankwam. Ik had het gevoel alsof we de input of reacties vanuit de bewoners soms misten. Die kreeg ik wel te horen als ik over terrein liep, of bijvoorbeeld in de bewonersraad. Het kon gaan over ervaringen van een bewoner over een vorig jaarfeest, of hoe we dat de volgende keer anders zouden kunnen doen. Dat heeft me gesterkt in het idee, dat we niet zonder de bewoners een jaarfeest kunnen voorbereiden.”
Hoe zag dit er in de tijd-voor-corona precies uit?
“Er is een cursus jaarfeesten voor bewoners. Daarnaast hebben we een jaarfeestengroep die 9 x per jaar bij elkaar komt.”
Hoe is jullie jaarfeestencursus opgezet?
“De jaarfeestencursus duurt een jaar. Met het deelnemen aan deze cursus zijn bewoners ook automatisch deelnemer aan de jaarfeestengroep die de jaarfeesten voorbereidt.
We volgen het jaar met de jaarfeesten. We diepen elk jaarfeest uit, en zoomen in op wat gaat komen. Beperking speelt geen enkele rol, bewoners die mee willen doen kunnen meedoen. Ik zorg dat ik de bewoners die meedoen, al ken. Zo kan ik al van tevoren een inschatting maken over de individuele mogelijkheden. De eerste keer dat we samenkomen, kan ik dan proberen wat er mogelijk is. Wie kan er een schaar of mes hanteren, wie kan klei vasthouden? We maken dan iets wat met het jaarfeest te maken heeft, wat meegenomen kan worden naar het woonhuis. Ik lees een verhaal voor dat een beeld kan oproepen. Ook werk ik met verschillende afbeeldingen, vaak ook met klassieke schilderijen. En als het kan ga ik met de deelnemers naar buiten, om goed in beweging te komen. Er is een vrijwilliger die bijspringt.”
En hoe werkt het met de jaarfeestengroep?
“De jaarfeestengroep komt 9 maal per jaar bij elkaar. Uit de 5 clusters in Bronlaak zijn per cluster twee medewerkers betrokken in de jaarfeestengroep.
De eerst 1,5 uur is gereserveerd voor de bewoners. We beginnen met de spreuk. Dan hebben we het ritueel met de theebloem. Ik doe een theebloem in een glazen pot. Een theebloem is een klein droog bolletje van gebonden theeblaadjes met daarin bloem verstopt die tot leven lijkt te komen als hij in het warme water ligt. Bewoners zijn erg onder de indruk van dit gebeuren. Soms komt er een prachtige jasmijn tevoorschijn, een andere keer een dieprode soort anjer. Dit brengt een sfeer van verwondering met zich mee. En niet alleen bij bewoners.
Dan kijk ik met de bewoners terug naar het afgelopen jaarfeest. Wat vonden ze leuk? Wat was echt niet te doen, waar moeten we op letten, zijn er al nieuwe ideeën opgekomen? Daarna gaan we iets maken dat gaat over het komende jaarfeest.
En dan komen medewerkers. Dan krijgt een van de bewoners het woord, en gaat vertellen wat we hiervoor hebben gedaan. Terugkijken en vooruitkijken naar het volgende feest.
Soms duurt het wat langer voor iemand uit zijn woorden komt. Om hier goed mee om te gaan, dat vraagt onze aandacht. Wij zetten hier samen de grote lijnen uit, kijken naar de mogelijkheden en verdelen zoveel mogelijk de taken en maken afspraken.
Uit de evaluatie komt altijd van alles om verder te verbeteren, en ook ideeën over aanpak in het volgend jaar. Het blijft erg in beweging daardoor.”
En toen kwam Corona……
“Bij Michael werden we al geconfronteerd met de onmogelijkheid om met elkaar samen te komen. Het weiland was al gemaaid in de cirkel, alles was ingericht om met elkaar de ochtendspreuk weer samen op te pakken. Maar we moesten het afblazen omdat we 1,5 meter afstand toch niet konden garanderen. Zo is ook helaas het kerstspel niet doorgegaan. Een enorme teleurstelling voor alle betrokken!
Op dit moment zijn er geen centrale activiteiten totdat echt duidelijk is dat het weer veilig kan. Het accent ligt nu op vieringen in en per huis of werkgebied. Ik probeer hiervoor ideeën te geven, inspiratie en verdieping te bieden. Ik zoek toepasselijke verhalen op en zorg dat ze zoveel mogelijk uitgeprint in de huizen/werkgebieden terecht komen.
Ik stuur ‘Klokjes’ rond, dat zijn inhoudelijke uitwerkingen van jaarfeesten. Ik ben tijdens de eerste Coronaperiode een Nieuwsbrief gaan verzorgen over de jaarfeesten en de activiteiten die passen in de tijd van het jaar en die op huisniveau ondernomen kunnen worden. Zo vinden we toch manieren om het gebrek aan samenkomst enigszins te compenseren. “
Tanca, wat betekent het voor jou, het vieren van jaarfeesten-in-coronatijd?
“Door het gemis voel ik meer dan ooit: jaarfeesten voorbereiden moet je met medewerkers en bewoners doen. En vieren moet je doen met de hele gemeenschap. Het samen zingen wordt door sommige bewoners enorm gemist. Je wordt door het samen vieren even opgelift boven het dagelijkse. Die geestelijke voeding kan er meer doorheen stromen als je met elkaar bent. Dat is de ene kant. Maar ik zie ook interessante lichtpuntjes. Binnen de huizen ontstaan in deze tijd nieuwe-eigen-invullingen. Straks moeten we kijken hoe we dit weer aan het gemeenschappelijke kunnen verbinden.
En bewoners krijgen juist door deze situatie een nieuw podium. Zo is er bij ons een bewoner die graag musiceert, en nu met enige regelmaat buiten zijn liederen laat horen. Hij geeft dan een soort soloconcertje bijvoorbeeld vanuit de tuin. Dit wordt natuurlijk opgemerkt door voorbijgangers en geeft een prachtige sfeer.
Als je het een wonder van de theebloem wilt meemaken : https://www.youtube.com/watch?v=-_DprLmBriI
Danja van der Meer